Ataların Hikayesi

Prof. Dr. Richard Dawkins’in, Ülkemizde 2. Baskısı Eylül 2008’de yapılan  650 sayfalık “ATALARIN HİKAYESİ- Ancestor’s Tale” adlı bilimsel içerikli kitabını derlerken, çok kısa birkaç alıntıyı da sizlerle paylaşmak istedim:
*Havva ile Adem bir çift değildi. Buna bağlı bir konu olarak, Havva’nın Adem’den önce geldiğine inanmak için bağımsız nedenler de var. Soyadı gibi, Y-kromozomu her zaman yalnızca erkekten geçer. Diğer yanda mitokondriyal DNA yalnızca dişiden geçer. Tüm insanlığın, tümü-kadın soydan “insan” ortak atanın yerini belirleyen mitokondriyal EYOA’sına, bazen Mitokondriyal Havva denilir – zaten bu da onun hikâyesidir. Elbette bunun tümü-erkek soydaki eşdeğerine de, Y-Kromozom Ademi denilebilir.
*Kutsal Kitaplarda ve değişik mitolojik yakıştırmalarda belirtildiği şekilde, “Adem”in kaburga kemiğinden “Havva”nın yaratılması öyküsünün aksine bilimsel veriler farklı bir görünüm göstermektedir. Gerçekten de, bugünün en iyi “moleküler saat” hesaplarıyla Havva için saptanan tarih günümüzün yaklaşık 140.000 yıl öncesiyken, Adem için günümüzün yaklaşık 60.000 yıl öncesidir.
*İki insangil geçiş, dört ayaktan iki ayağa geçişimiz ile daha sonra beynimizin büyümesiydi. Belki daha az önemli, ama çok karakteristik bir insan özelliği olan üçüncüsünü ekleyelim: Vücut kıllarımızı kaybetmemiz. Neden “çıplak insaymun” olduk?
Evrimin tuhaf yönlerde hızlı, görünüşe göre keyfi atakları bana tek bir şey söylüyor: Cinsel seçilim. Darwin’in “İnsanın Türeyişi” adlı yapıtı, büyük ölçüde cinsel seçilime ayrılmıştır.
*Darwin, ata erkeklerin kıllı kadınları çekici bulmadıklarına inanıyordu. Kuşaklar boyunca erkekler eş olarak en çıplak kadınları seçtiler. Erkeklerde çıplaklık, kadınlardaki çıplaklığın peşinden  sürüklendi, ama hiçbir zaman yetişip onu yakalayamadı; erkeklerin kadınlardan daha kıllı kalmalarının nedeni budur. Darwin’e göre, cinsel seçilimi harekete geçiren tercihler veriliydi. Erkekler pürüzsüz kadınları tercih ederler, açık ve net.
*Kıllarımızı neden kaybettik? Mark Pagel ile Walter Bodmer karmaşık bir öneri geliştirdi: Kılsızlık, bit gibi dış parazitleri azaltmak ve bu hikâyenin temasıyla uyum içinde, parazitsizliğin cinsel seçimli bir reklâmı olarak evrildi.
İnsanların, maymunlar gibi, kıçlarında kılsız deri yoktur. Kafanın üstü, koltuk altı ve kasık bölgesi hariç, tamamen çıplak derileri vardır. İki soru akla gelir. Kılları yitirmek böylesine iyi bir fikirse, dış parazitlere maruz kalan diğer memeliler neden kıllarını alıkoydular?
Kafamız, koltuk altımız ve kasık bölgemizdeki kılları neden alıkoyduk? Ağır basan bazı avantajları olmuş olmalı. Kafamızdaki kılların, evrildiğimiz Afrika’da çok tehlikeli olabilen güneş çarpmasından koruduğu akla uygundur. Koltuk altı ve kasık tüylerine gelince, atalarımızın cinsel yaşamlarında kesinlikle kullandıkları ve birçoğumuzun sandığından daha fazla kullanmaya devam ettiğimiz güçlü feromonlar yaymaya yardım ediyor olabilirler.
*İnsan iki ayaklılığının kökenine ilişkin fikrim şöyledir: Atalarımız, diğer insaymunlar gibi, ağaçların üzerinde olmadıklarında dört ayak üzerinde yürüyorlardı; ama bazen, tıpkı modern insaymunların ve maymunların yaptığı gibi, yağmur dansı gibi bir şey yaparken, alçak dallarda meyve toplamak için, bir çömelerek beslenme duruşundan bir diğerine geçmek için, ırmakları geçmek için, penislerini göstermek için ya da bu işlerden birkaçını bir arada yapmak için arka ayaklarının üzerine kalktılar.
*Evrimde ilerleme yukarıya tek bir tırmanış değildir; daha çok bir testerenin dişleri gibi uyaklı bir güzergâhı vardır.

ATALARIN HİKÂYESİ – Richard DAWKINS’den özetleyen Halit Yıldırım